Aleyhimde yazılan yazıların, lehimdekilerden fazla olması beni memnun eder. Orhan Veli (Oktay Akbal’a söylemiştir) Tarihin beğenerek andığı insanlar daima dönüm noktalarında bulunmalıdırlar ki Orhan Veli de bu dönüm noktalarından birindedir. Vedat Günyol Dünya şairleri arasına en kolay katılabilecek şairlerimizden biri de Orhan Veli’dir. Rumeli Hisarı’nda yeniden türkü söylemeye başlayan bu garip kişi Türkçe’yi insanca söylemesini […]
Kapitalizm karşıtlığı siyasî ve ideolojik yelpazenin sağında, solunda, ortasında, kısaca herhangi bir yerinde yer alan herkesin paylaştığı bir tavırdır. Kapitalizmi dolu dizgin eleştirmek sıradan bir davranış hâline gelmiştir. Bu niye böyledir. Kapitalizmin insanlığa kazandırdığı iyi bir şey yok mudur? Kapitalizm karşıtı zihniyet sağlam bir temele oturmakta mıdır? Yoksa tamamen hissi midir? Kapitalizm insanların erdemlerini görmezden […]
Sihirbaz sahneye çıkıp, ortalığı kasıp kavurmuş, kimselerin akıl sır erdiremediği, eşi benzeri görülmemiş numarasını sunduktan sonra numarasının sırrını açıklıyorsa eğer, orada bir an durup düşünmek gerek. Aristo’dan miras bir çaba, Horatius’la, Boileauyla , Baudelaire’le, Wilde’la kesişen bir yol: Profesör Y ile Konuşmalar; nam-ı diğer, Céline’in ars poeticası . Yolculuk ’ un sırrı. Doktorun reçetesi. Sırrını […]
Lenin ve Felsefe, Althusser’in eserleri arasında, ötekilerden erken yayımlanmış bir kitap değildir. Bu kitap, Althusser’in temel tezlerinden birini oldukça kısa ve oldukça derli toplu bir biçimde verir: Althusser, Marksist bir filozof olarak felsefeyi tanımlıyor burada. Bir bakıma, öteki kitaplarında ne yaptığını burada açıklıyor. Felsefe ile bilim, felsefe ile ideoloji, felsefe ile politika ilişkilerini de bu […]
Günümüzde hangi gazeteyi açsanız tiyatro ve müziğe ayrılmış sütunlar, hatta sayfalar dolusu yazıyla karşılaşırsınız. Gazetelerin hemen her günkü sayılarında herhangi bir gösteriye, sergiye ya da yeni yayımlanan roman, öykü, şiir kitaplarına ilişkin tanıtma ya da değerlendirme yazıları yer alır. Gerçekleşen bir etkinliğin daha dumanı üzerindeyken, o etkinliği en ince ayrıntılarına dek irdeleyen yazılar yayımlanır: Falanca […]
Kendisini yeni bir sosyal konumlandırmanın parçası olarak gören sanatın bugün en ihtiyaç duyduğu şey konuşmak. Konuşma eylemi burada çift taraflı bir öneme sahip. Sadece kelimeleri biriktirmek değil önemli olan, onların akacağı ve ulaşacağı zeminlerin de oluşturulması gerekiyor. Konuşma anının atmosferine sadık kalacak şekilde çözülen bu konuşmalar, inşa edilmek istenilen bir konuşma platformunun üzerinde yükseliyor. Bu […]
Çadırlar kurulmuş, ocaklar yakılmış, kazanlar kaynıyor. Palalar bilenmiş, duâlar edilmiş. Birçok kültürden ve anlayıştan beslenen bir dil ile muhtemelen dünya tarihinin önemli bir sürecini belirleyecek kararlar alınmış, ardından bu kararların rüyaları görülüyor. Oldukça ak bir sayfa ve bir karmaşadan henüz çıkamamış birçok savaşla tuğlalarını pişirmiş bir coğrafya var ortada. Sonra, ilerleyen zaman içinde mutlak bir […]
Bu bölümdeki alıştırmalar 1959-62 yıllarındaki çalışma ve araştırmaların bir sonucudur. Eugenio Barba tarafından Tiyatro Laboratuarında bulunduğu dönemde kaydedilmiş, benim ve rehberliğimde çalışmaları yöneten eğitmenlerimizin yorumlarıyla tamamlanmıştır. Bu dönemde pozitif bir teknik üzerinde veya başka bir deyişle, nesnel olarak oyuncunun kişisel yapısında ve imgeleminde kök salan, ona yaratıcı bir ustalık veren belirli bir eğitim yöntemi üzerinde […]
Alman Romantizminde Sanat Ele?tirisi Kavramr, Benjamin’in doktora tezidir. Haziran 1919’da (27 ya�mdayken) , Bern Oniversi 2. Alman Romantizminde Sanat Ele�tirisi Kavrami. Bern Oniversitesi Felsefe Bohimu doktora tezi. Berlin’de Walter Benjamin tarafmdan sunuldu. Berlin: Arthur Scholem, 1920. Bu, Benjamin’in universitede gorup gorecegi son ba�anydi. Maddi s1kmtllan ylizunden memleketi Berlin’den aynlmak zorunda kalm1�, be� yil sonra doc;entligi […]
“Edebiyat nedir” uçurumuna dalmadan önce, elime küçük bir can simidi geçiriyorum: Sorgulamam ilk olarak, edebiyatın varlığı üzerine değil, a EDEBİYAT KAVRAMI artık Levi-Bruhl çağında değiliz. Bu ilk gözlemlere, edebiyatın bugün geçirdiği dağılma gözlemleri eklenir: Alabildiğine farklı bakış açıları içinde bize sunulan yazıların baş edilemeyen çeşitliliği karşısında bugün edebiyat olanla olmayanı ayırt etmeye kim cesaret edebilir? […]
STANBUL Radyosu Kültür ve Sanat Yayınlan ’ndan B. Oktay Arayıcı ve Bn. Nursel Duruel beni “Cımıhuriyet’ten bugüne Türk hikâye ve Romanı” üzerinde bir değerlendirme sohbetine davet ettiler. Tahir Alaııgu ile karşılıklı görüşlerimiz Radyo’dan yayınlanmış bulunuyor. Bu satırlar ise radyo’da söylemek istediklerimin tamamını TÜRK EDEBİYATI okuyucularına duyurmak için yazılıyor. “Cumluıriyet’ten bugüne hikâye ve roman” üzerine bizden […]
Türk Gölge Oyunu – Nureddin Sevim
Turgut Akter – İstanbulda Tiyatro
Eleştirinin Sonu mu? Bu kitabı yazmayı ilk olarak, bugünlerde karşılaştığım öğrencilerden pek azının benim edebiyat eleştirisi şeklinde görmek üzere eğitildiğim şeyi uyguladıklarım fark ettiğimde düşündüm. Sazdan çatı yapma veya tahta ayakkabı dansı gibi edebiyat eleştirisi de ölen bir sanat gibi görünüyordu. Bu öğrencilerden çoğu yeterince parlak ve yetenekli olduklarına göre sorun büyük oranda öğretmenlerine aitmiş […]
Marksizm oldukça karmaşık bir konudur ve onun Marksist edebiyat eleştirisi olarak bilinen dalının da ondan aşağı kalır yanı yoktur. Öyleyse bu kısa çalışmada birkaç temel meseleye ve onlar etrafında yükselen bazı temel sorunlara değinmekten fazlasını yapmak imkânsızdır. (Bahsi açılmışken söyleyeyim: Kitap aslında kısa bir giriş çalışması serisi için tasarlandığından ötürü olabildiğince kısa tutuldu.) Bu türden […]
Bu kitap, modern edebiyat kuramım mümkün olan en geniş sayıda okura anlaşılır ve çekici kılma yolunda bir girişimdir. 1983’teki birinci baskısından bu yana, edebiyat eleştirmenlerinden avukatlara, kültür kuramcılarından antropologlara çeşitli kesimlerden insanların kitabı okumuş olduğunu bilmek de sevinç verici. Bir anlamda belki de bu o denli şaşırtıcı değil; çünkü kitabın temel tezi, yalnızca edebiyattan kaynaklanan […]