O anki bir doğa kanunuymuş gibi, her yüzyılda tüm uluslararası sistemi kendi değerlerine göre yeniden biçimlendirecek kuvvet, irade ve entelektüel ve moral güce sahip olan bir ülke ortaya çıkmaktadır. XVII. yüzyılda Kardinal Richelieu’nün yönetimindeki Fransa, uluslararası ilişkilere, ulus-devlet kavramına dayanan ve nihai amaç olarak ulusal çıkardan güç alan modern yaklaşımı getirmiştir. XVIII. yüzyılda, Büyük Britanya, […]
Teorik Çerçeve Üzerine Genel bir kavram olarak “güç” bir iş yapabilme -etki yaratabilme- kapasitesini ifade eder 1. Bu etki yaratma hususunun sosyal bilimler alanında ele alınışı ise pozitif bilimler alanındaki örneklere nazaran büyük farklılıklar gösterir 2. Burada söz konusu olan bir “organizma” ile onun içine oturduğu çevre arasında bağlantı kurmaktır. Bu organizma herhangi bir sosyal […]
Eskicinin evindeki adam İsviçre, ufacık bir barış adası… Birinci Dünya Savaşının azgın dalgaları, habire kıyılarını dövüyor. 1916, 1916, 1917 ve 1918 yılları boyunca bu adacıkta hayat, heyecan dolu bir polis romanını andırır. İki ayrı kampa mensup diplomatlar, otellerin süslü salonlarında, birbirlerini tanımaz oluvermişlerdi. Daha düne kadar, ahbapça briç oynayan, karşılıklı eğlentiler düzenleyen, kendileri değildi sanki. […]
Nesnel dediğimiz dil ve yaklaşım, –konu/sorun bizim üzerimizden tanımlanmış olsa dahi– nedenleri bizim ötemizde arayan –ve bulan– bir açıklama tarzıdır. Duygulardan, değer yargılarından arındırıldıkça mükemmelleşeceği –dolayısıyla “doğru”yu ifşa derecesi artacağı– varsayılan o nesnel yaklaşımla Enzensberger’in bu kitapta ele aldığı durum üzerine yazılmış olsaydı; herhalde “açıklanır” ve “anlaşılır” kılmayı başardığı oranda, o durumu normal karşılama ihtimalimizi […]
“Beth Hamishpath” – Adalet Evi: Avazı çıktığı kadar bağıran mübaşirden yükselen bu sözlerle ayağa fırlıyoruz, işte hâkimler de geliyor. Başı çıplak, siyah cübbeli üç hâkim, yüksek kürsünün en tepesindeki yerlerini almak üzere, yan kapıdan mahkeme salonuna giriyor. Çok geçmeden sayısız kitapla ve bin beş yüzün üzerinde belgeyle kaplanan bu uzun masanın iki ucunda zabıt kâtipleri […]
Neden yazıyorum? Yazmak için kimsenin bir sebebi olmamalı. Okumak dünyada elzem olduğu halde, okumayan ülkemde yazmanın sebebi aranıyor, arıyoruz. İnsan kendine de soruyor: Neden yazıyorum? Neden yazmalıyım? Herkesin, bırakın kolayca, bin bir çabayla dahi gelemeyeceği bir noktadayım. Sayısını bilemediğim kadar çok olay içerisinde yer aldım, çok şey yaptım; ama yaptıklarımın bir kısmını yıktım ve tamamının […]
2006 yılında başbakanlığa imzasız bir mektup ulaştı. Mektuptaki satırlar okundukça gönderenin yakın tarihte emekli olan üst rütbeli bir subay olduğu anlaşılıyordu. Mektup imzasız olduğu için başlangıçta ciddiye alınmak istenmedi ancak iddialar, yakın tarihte yaşanan hadiselerle pazılın parçaları gibi kurgulandığında ortaya çıkan fotoğraf ürkütücüydü. Mektupta yazılanların gerçeklik payı çok yüksek gibiydi. Mektubun ilk satırları şöyleydi: “Özellikle […]
Süreklilik ve Kopuş İçinde Marksizm ve Türkiye Solu’nu on yılı aşan sürgün döneminden sonra Türkiye’ye dönmeye hazırlandığım yaz aylarında yazmıştım. Kitabın birinci baskısı Ekim 1992’de Etki Yayınevi tarafından yayımlandı. Bu çalışmanın birinci bölümü, “Teorinin Gücü” başlığını taşıyor, “Devrim Teorisi”, “Eşitsiz Gelişme ve Tek Ülkede Komünizm”, “Evrensel Sınıf” ve “Proletarya Enternasyonalizmi” altbaşlıklarından oluşuyordu. “Türkiye Solu: Yükseliş […]
Bu Önsöz’de, beni elinizdeki kitabı yazmaya, başka türlü değil de bu biçimde yazmaya iten siyasal yaşam deneyimimden kesitler sunacağım. Bir kitabın anlaşılmasında, metnin kendisini anlatma gücü kadar, yazarının nereden gelip nereye gittiğinin, nasıl yaşadığının, hangi arayışlar içinde olduğunun bilinmesinin de önemli olduğunu düşünüyorum. CHP eğilimli bir memurun çocuğu olarak, 27 Mayıs 1960’tan sonra siyasetle ilgilenmeye […]
Bu kitabın ilk baskısı 2006 yılında Ceylan Yayınları tarafından yapıldı. O zamandan bugüne, Ortadoğu, Türkiye ve ABD içinde ve arasında önemli değişiklikler meydana geldi; isyanlar çıktı, içsavaşlar yaşandı, rejimler devrildi, yeni iktidarlar kuruldu, askerî müdahaleler yapıldı; kısacası, bölgede kartlar yeniden karıldı, kökenleri Birinci Dünya Savaşı’na dayanan statükoda büyük kırılmalar oluştu. Bütün bunları, kitabın bu basımına […]
BU DENEMELER yıllarca süren bir işbirliğinin ve öncelikle de Fernand Braudel Center for the Study of Economies, Historical Systems and Civilizations; Maison des Sciences de L’Homme ve Starnberger Institut zur Erforschung Globalen Strukturen, Entwicklungen, und Krisen tarafından desteklenen Dünya Ekonomisi hakkında yıllık Uluslararası Kollokyumlar’a ortak katılımlarımızın ürünüdür. İlk dört deneme sırasıyla, Yeni Delhi, 4. Kollokyum, […]
Poetika, Aristoteles’den elimize eksik, öyle ki kimi bölümleri parçalar halinde geçmiş bir kitap olmakla birlikte, düşünce tarihinin tanıdığı sanat olayını araştıran ilk, ilk olduğu kadar da önemli bir eserdir. Gerçi, Aristoteles’den önce hocası Platon’un gerek Büyük Hippias, Symposion, Phaidros gerekse Politeia adlı diyaloglarında sanat ile güzellik üzerine önemli düşünceler geliştirdiğini görüyoruz. Ancak, Platon’un bu düşünceleri, […]
Umberto Eco’nun ünlü romanı Gülün Adı’nda heyecanın doruğa vardığı noktada, Rahip Baskerville’li William, bir Ortaçağ manastırının labirent benzeri kitaplığında, sonunda ele geçirdiği lanetli bir elyazmasını mum ışığında okumaya başlar: “Birinci kitapta tragedyayı ele almış, acıma ve korku esinleyerek, nasıl bu duygulardan arınma sağladığını görmüştük. Söz verdiğimiz gibi şimdi de güldürüyü…” * Tek nüshası bile günümüze […]
Bu çalışmada, zaman bakımından 1923 sonrasına denk düşen bütün önemli tarihçiler ve eserleri üzerinde değil, sadece tarihçiliğimizin genç Cumhuriyetin hazırlığı, yükselişi ve ideolojik ihtiyaçları ile zorunlu bir bağlantı içinde olan kesimi üzerinde duracağız. Her yeni kuşak, kendinden öncekilere elbette eleştirici bir şekilde yaklaşacaktır. Ancak son yıllarda bir kısım aydınlarımızın özellikle 1950’ye kadarki döneme bakışları, bizce […]
Ünlü Yunan filozofu Aristoteles’in yok olduğu sanılan “Atinalıların Devleti” adlı yazısı, Mısır’dan Londra’daki British Museum’a getirilmiş olan bir papirüs elyazmasının ortaya çıkartılmasıyla 1891 yılı Şubat ayında yeniden tanındı. Elyazmasının ilk okuyucusu ve ortaya çıkarıcısı F. G. Kenyon’dur. Aristoteles’in eseri, ön yüzü İsa’nın doğumundan sonraki 78-79 yılıyla ilgili hesaplarla dolu dört papirüsün arka yüzüne yazılmıştır. Ancak […]
Bu kitabı yazmamızın en büyük nedenlerinden biri, Harvard Business Review’daki “Lideri Lider Yapan Nedir?” ve “Sonuç Alan Liderlik” başlıklı makalelere gelen, son derece coşkulu, eşi benzeri görülmemiş bir okuyucu tepkisiydi. Ancak bu kitap o makalelerin çok ötesine geçerek yeni bir kavram öneriyor: Başat liderlik. Biz, liderin başlıca görevinin, önderlik ettiği kişilerde iyi duygular uyandırmak olduğunu […]