Aristoteles – Zaman Kavramı
Etiket: Aristoteles
Aristoteles – Retorik
Retorik ve Poetika’nın, birbirine koşut çizgilerde ilerleyen ya da birbirini tam am layan yapıtlar olduğu pek düşünülemez. Ele alındıkları düşünce tarzına bağlı olarak, karşılıklı ilişki içinde olabilirler de, olmayabilirler de. Aristoteles, kendisinden sonra gelen kuşaklar boyunca, her iki alanda da bir yetke olacaktı; adı ve saygınlığı, iki konuyu bir arada götürm ekte rol oynayacaktı. Bunun […]
Aristoteles – İkinci Çözümlemeler
Her anlıksal öğretim ve öğrenim önceden bulunan bilgiden yola çıkar. Teklere bakıldığında bu açık: matematiksel bilimler ve öteki sanatların her biri bu yolla elde edilir. Gerek tasımla gerek tümevarımla yapılan uslamlamalarda da bu böyle; bunların her ikisi de önbilgilerle öğretim yapar: birinciler kabul edilen öncülleri alır; berikiler tekilin açık olmasıyla tümeli gösterir. Retorik uslamlamaların ikna […]
Aristoteles – Poetika
Poetika, Aristoteles’den elimize eksik, öyle ki kimi bölümleri parçalar halinde geçmiş bir kitap olmakla birlikte, düşünce tarihinin tanıdığı sanat olayını araştıran ilk, ilk olduğu kadar da önemli bir eserdir. Gerçi, Aristoteles’den önce hocası Platon’un gerek Büyük Hippias, Symposion, Phaidros gerekse Politeia adlı diyaloglarında sanat ile güzellik üzerine önemli düşünceler geliştirdiğini görüyoruz. Ancak, Platon’un bu düşünceleri, […]
Aristoteles – Poetika (Can Yayınları)
Umberto Eco’nun ünlü romanı Gülün Adı’nda heyecanın doruğa vardığı noktada, Rahip Baskerville’li William, bir Ortaçağ manastırının labirent benzeri kitaplığında, sonunda ele geçirdiği lanetli bir elyazmasını mum ışığında okumaya başlar: “Birinci kitapta tragedyayı ele almış, acıma ve korku esinleyerek, nasıl bu duygulardan arınma sağladığını görmüştük. Söz verdiğimiz gibi şimdi de güldürüyü…” * Tek nüshası bile günümüze […]
Aristoteles – Organon 5 – Topikler
Topikler’i teşkil eden ve ehemmiyet bakımından pek farklı olan sekiz kitabın konusu, olası bilginin aleti olarak alınan diyalektiğin incelenmesidir. Bu kitaplar bilhassa Port Royal mantığı (3. bölüm, I. XVIII) ile «kullanılan bütün delillerin kendilerine icra olundukları bazı umumi başlar» diye tarif olunabilen bir Topoi veya müşterek yerler koleksiyonunu ihtiva eder. Argümantasyon burada Birinci ve ikinci […]
Aristoteles – Organon 4 – İkinci Analitikler
Burada tercümesini verdiğimiz İkinci Analitikler, Aristo’nun mantık eserlerinin ana bölümünü teşkil eder. Birinci Analitikler yalnız her ispatın bağlı olduğu formel şartları açıklıyordu; ispat alanında sillojistik yöntemin tatbiki ve onun verimliliğinin denenmesini yapmak kalıyordu. Kommantercilerin fark gözetmeksizin Ta apodeiktika. apodeiktike pragmateia veya apodeiktike adını verdikleri eserde Aristo’nun ele aldığı konu budur: gerçekte, gerekli öncüller üzerine dayanan […]
Aristoteles – Organon 3 – Birinci Analitikler
BİRİNCİ ANALİTİKLER, tabiî olarak, ÖNERME kitabi ile İKİNCİ ANALİTİKLER arasın da yer alır. ARİSTO burada, son olarak daha sonra ispatçı ilme tatbik edeceği formel kıyas teorisini kurar. Kitabın aslına uygunluğu meselesi hiçbir zaman bahis konusu olmamıştır ve kommanterciler de onu ARİSTO’ya isnat etmekte müttefiktirler. Yalnız BİRİNCİ ANALlTIKLER’in yazılmasının İKİNCİ ANALİTİKLER’den ve TOPlKLER’den önce veya sonra […]
Aristoteles – Organon 2
İlkin ismin ve fiilin, sonra inkâr ve tasdikin, önerme ve sözün ne olduğunu ortaya koymak gerekir. Sesin çıkardığı sadalar ruh hallerinin işaretleridir. Yazılmış kelimeler, sesin çıkardığı kelimelerin işaretleridir. Yazı her insanda (bir olmadığı gibi, konuşulan kelimeler de bir değildir; her ne kadar bu deyimlerin doğrudan doğruya işaretleri oldukları ruh halleri herkeste bir ise de; tıpkı […]
Aristoteles – Organon 1
Sade yeni ilim ve mantık anlayışlarını ve tahlil ve tenkidlerini, bunlara konu olan bu metinlerle doğrudan doğruya yapılacak bir temasla kavramak ve takibedebilmek için değil; aynı zamanda ve daha çok Aristo’nun diğer kitapları gibi Organon’unun da İslâm düşüncesi ve düşünürleri üzerinde sürekli ve büyük tesirler yapan eserlerden olmasıyla dilimize çevrilmesi çok gerekli bir işti. Tarih […]
Aristoteles – Atinalıların Devleti
Ünlü Yunan filozofu Aristoteles’in yok olduğu sanılan “Atinalıların Devleti” adlı yazısı, Mısır’dan Londra’daki British Museum’a getirilmiş olan bir papirüs elyazmasının ortaya çıkartılmasıyla 1891 yılı Şubat ayında yeniden tanındı. Elyazmasının ilk okuyucusu ve ortaya çıkarıcısı F. G. Kenyon’dur. Aristoteles’in eseri, ön yüzü İsa’nın doğumundan sonraki 78-79 yılıyla ilgili hesaplarla dolu dört papirüsün arka yüzüne yazılmıştır. Ancak […]