Dündar Kılıç ile ilgili bir kitap yazma düşüncesi Reis kitabının1 çıktığı 1997’nin son aylarından beri aklımdaydı. O günlerden birinde, yıllar öncesinden ailece tanıştığımız Doktor Turhan Temuçin Ağabey’in evinde akşam yemeğine davetliydik. Yemek sırasında Turhan Ağabey bizim için balıkçılar çarşısından arayıp seçtiği, kendi elleriyle ayıklayıp pişirdiği balıkların hangi denizlerde yaşadığını, türünü, yakın akrabalarını, hangi çeşit oltayla […]
Modern çağlarda çoğu Ortadoğulu’nun bilinçlenmesinde hakim unsur Avrupa’nın -daha sonraları genelde Batı’nın- etkisi ve bunun getirdiği değişim -bazılarına göre köksüzleşme- olmuştur. Bölgenin modern tarihi hızlı ve metazori bir değişim, yabancı bir dünyanın tehdidi ve siyasi gelgitlerle doludur. Bu değişimin ekseninde dış faktörlerin yanı sıra bölge dinamiklerinden beslenen ve değişimi daha da ileri götürmek isteyen pek […]
Bu kitap, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ nde vermekte olduğum “Tarih Felsefesi” dersi için bir kaynak ve başvuru kitabı olması amacıyla hazırlanmış ve birkaç yıldan beri öğrencilere teksir, fotokopi gibi yollarla ulaştırmaya çalıştığım ders notlarımın derlenmesinden meydana gelmiştir. Bu dersler için öğrenciye yine teksir, fotokopi gibi yollarla ulaştırmaya çalıştığım tarih felsefesine ilişkin filozof metinlerine […]
Bu kitap, Doğan Avcıoğlu’nun bıraktığı araştırma notlarının, onun ölümünden sonra incelenip düzenlenerek hazırlanmasından oluşmuş bir çalışmadır. Yani, Batıda Latince ismiyle ünlenmiş deyimiyle “postmortem” bir kitaptır. Nasıl hazırlandığını okuyuculara ve ileride bu çalışmadan veya kaynak çalışmasından yararlanmak isteyebilecek araştırmacılara anlatmak isterim. 4 Kasım 1983’te aramızdan ayrılan Doğan Avcıoğlu’ndan, elyazısıyla yazılmış defterler ve kâğıtlar dolusu notlar kaldı. […]
Göçer dalgaları yüzyıllar boyunca yüksek Avrasya bozkırlarından batıya, Çin sınırlarından başlayarak Türkistan üzerinden daha ötelere doğru aralıksız aktı durdu. Kırsal kesimlerde çadırlarda yaşayan, hayvancılıkla uğraşan, besin ve giyim kaynağı olan sürülerini beraberlerinde taşıyan bu insanlar dönem dönem mevsimlik meralara doğru yer değiştiriyorlar; daha verimli bölgeler bulmak veya kendilerini izleyen akraba göçerlerin baskısından kaçmak için sürekli […]
MUSTAFA KEMAL, sonraki adıyla Kemal Atatürk, yirminci yüzyılın ilk yarısını olağanüstü kişiliğiyle etkilemiş büyük bir asker ve devlet adamıydı. Onu çağının diktatörlerinden ayıran iki önemli nokta vardı: Dış politikası, sınırları genişletmek yerine daraltmak esasına; iç politikası ise kendi ölümünden sonra da ayakta kalabilecek bir siyasal sistem kurmak düşüncesine dayanıyordu. Bu gerçekçi ruhladır ki, memleketini yeniden […]
1912’de Petersburg’da doğup, 1992 yılında hayata gözlerini yuman Rus tarihçi ve etnologu Lev Nikolayeviç Gumilev’un elinizdeki “Hunlar” isimli bu eseri, 1960’da Rusya’da yayınlanmış, 1974 yılında ise “Çin’deki Hunlar” ismiyle ikinci bir kitap okuyucusuyla buluşmuştur. Gumilev’un ölümünden sonra Moskova’da 1993’de kurulan “Gu-milev Dünyası Vakfı” yazarın tüm eser ve makalelerini “Bütün Gumi-lev” serisi adı altında yeniden yayınlamıştır. […]
Avrupa Birliği tartışmalarının hiç gündemden düşmediği bu yıllarda Türk imgesi[1] konusunun irdelenmesi yeniden güncellik kazanmıştır. Bu konuda gerek Almanya, gerek Türkiye’de çok sayıda önemli çalışmalar yayınlanmıştır. Bu çalışmalar tarihî bir süreç içerisinde Avrupalıların Türklere bakışını ortaya koyarak yüzyıllardır aktarılan önyargıları farklı açılardan ele almışlardır. 16 yüzyılda Türk imgesi konusuna gelince çalışmaların sayısının hem Almanya, hem […]
Çadırlar kurulmuş, ocaklar yakılmış, kazanlar kaynıyor. Palalar bilenmiş, duâlar edilmiş. Birçok kültürden ve anlayıştan beslenen bir dil ile muhtemelen dünya tarihinin önemli bir sürecini belirleyecek kararlar alınmış, ardından bu kararların rüyaları görülüyor. Oldukça ak bir sayfa ve bir karmaşadan henüz çıkamamış birçok savaşla tuğlalarını pişirmiş bir coğrafya var ortada. Sonra, ilerleyen zaman içinde mutlak bir […]
Türk mimarlığı denince tarih boyunca Türkler tarafından gerçekleştirilen ve bugün de süren yapı üretme çalışmaları anlaşılır. Mimarlık Türkler’in en eski çağlardan beri uyguladığı sanatlardan biri olmuştur. Türkler çok geniş bir alan üstünde yaşadıkları için ürettikleri yapıtlar da çeşitlilik gösterir. Bunlar z F ■ tanmsal değil endüstrileşmiş üretim biçimlerinin ve göçebe ya da kırsa! değil kentsel […]
Tiyatro Tarihi – Oscar Brockett – 2
İttihat ve Terakki (bundan böyle ÎT olarak anılacaktır) ülkemizin siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel yaşamında doğrudan ya da dolaylı etkileri olan bir kuruluştur. Buna sadece kuruluş demek de doğru olamaz, gerçek anlamda bir akımdır. Türkiye’nin bugün içersinde bulunduğu dar boğazların temelinde bu akımın bulunduğunu söylemek yerinde olacaktır. Dikkat edilirse biz İT nin sadece siyasi değil, […]
Bu araştırmayı, Türk Devrimi ve Sonrası başlıklı kitabımın devamı olarak 1970’lerde kaleme almaya başlamıştım. 12 Mart Rejimi’nin karanlık atmosferinde yaşıyorduk ve o dönemde kitaplar yazılmıyor, daha çok yakılıyorlardı. Kollektif bir çekingenliğin “Ara Rejim” olarak isimlendirdiği bu yıllarda, çok partili hayata geçiş koşullarına eğilmek ve demokrasimizin “ilkel günahı’nı aramak ilginç bir çalışmaydı. Ne var ki 12 […]
Bu kitapçıkta Türkiye’nin cumhuriyet dönemi anayasalan inceleniyor ve karşılaştırılıyor. Meşrutiyet dönemi Osmanlı anayasalanna hiç deginilmemesinin iki nedeni var: Birincisi yer sınırlaması ve konuyu daraltma gereği. İkincisi ve belki de daha önemlisi, Cumhuriyet anayasalarının kendi içinde bir bütünlük taşıması ve anlaşılmak için meşrutiyet anayasalanna geri gidilmesini belirleyici ölçülerde gerektirmemesi. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye ulus-devletine geçilirken, ekonomik-sosyalkültürel yapılarda […]
Bir ulusun ruhu zaptolunmadtkça, bir ulusun azim ve iradesi kırılmadıkça o ulusa egemen olmanın olanağı yoktur. Oysa yüzyılların meydana getirmiş olduğu bir ulusal güce hiç bir güç karşı koyamaz… Ben 1919 senesi mayısı içinde Samsun’a çıktığım- gün elimde maddi hiç bir kuvvet yoktu. Yalnız büyük Türk milletinin asaletinden doğan ve benim vicdanımı dolduran yüksek ve […]
Batı uygarlığım bir taklitçilik yapalım diye alınıyoruz. Onda iyi olarak gördüklerimizi, kendi bünyem ize uygun bulduğumuz için dünya uygarlık düzeyi içinde benim siyoruz… İmparatorluk zamanında sultanın hükümetleri Türk milletinin Avrupa ilr temasına mâni olmak için ellerinden geleni yapm ıjlar r e milletin arzu ve iradesinden uzak ve ayrt olarak devleti idare etm işler re Türk […]