“Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları: Postmodernizm ve Rasyonalite” bgst Yayınları’nın “Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları” başlığı altında hazırladığı dizinin ikinci ve son cildini oluşturuyor. Birinci cilt, “Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları: Postmodernizm ve Sol” adıyla Ekim 2007’de yayımlanmıştı. “Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları”, 1990’lı yıllarda ABD’de çıkan ve o zamanlar Z Papers adını taşıyan muhalif sol bir derginin, 1992 […]
Küçük burjuva, uzun yıllar sürecinde oluşmuş düşünce ve alışkanlıkların dar çemberi içinde sıkışıp kalmış, bu çemberlerin dışına çıkamayıp, kurulu makine gibi düşünen bir varlıktır. Ailenin, okulun, kilisenin, “hümanist” edebiyatın etkisi, “yasaların ruhu”, burjuva “gelenekleri” denilen bütün şeylerin etkisi küçük burjuvaların kafalarında bir saatin çarklarına benzer. Küçük burjuva düşüncelerinin küçük çarklarını, küçük burjuvanın rahatına düşkünlüğünü harekete […]
Genelde üniversitedeki uğraş alanım eğitim planlaması, eğitim ekonomisi, eğitim maliyesi, eğitim finansmanıdır. Ancak bu alanların da, her biri ayrı ayrı eğitim politikası ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilgilidir. Bununla birlikte doğrudan eğitim politikası konusunda ilk çalışmam, 1992 yılında 3. İzmir İktisat Kongresi’nde sunduğum Ulusal Eğitim Politikamız başlıklı bildiri olmuştur. Bu çalışma, genişletilmiş olarak 1993 […]
Kemalizm Adlandırmasının Ortaya Çıkışı; Cumhuriyet Devriminin pratiğine, daha Kurtuluş Savaşı yıllarından başlayarak Kemalizm adı verilmiştir. Ancak Kemalizmin isim babaları, devrimi yapanlar değil, fakat yabancılardı. Saptayabildiğimiz kadarıyla Kemalizm terimine ilk kez İngiliz belgelerinde rastlanıyor. İngiliz resmî raporlarında, daha 1919 yılı Ağustos ayında Kemalist terimi kullanılmış. 1 Kurtuluş Savaşı yıllarında İngiliz ve Amerikan basını, Anadolu’daki hareketi Kemalist […]
Bilindiği gibi Türkiye Solu’nda uzun yıllar revizyonizm, pratiğe ışık tutmayan entellektüel tahlilleri, kuyrukçu çalışma tarzı ve iğrenç ilişkileri ile etkin ve yönlendirici unsur olmuştur. 1961 Anayasası’nın oluşturduğu sınırlı demokratik haklar, bu akıma hiçbir tarihsel dönemde olmayan maddi bir ortam yaratmıştır. Devrimci hareket, devrimci-milliyetçi bir rotanın peşine takılarak, onun himayesinde entellektüel planda yıllar önce sosyalizmin ustaları […]
Ülkemizin Sol’unda tam bir teorik keşmekeş hüküm sürmektedir. Öyle ki, aynı revizyonist tezleri temel alan ve bunları değişik ambalajlamalarla piyasaya süren, kendi özgücünün dışında başka güçlere bel bağlayan çeşitli oportünist fraksiyonlar, en sert bir şekilde birbirlerini oportünizmle, pasifizmle, ihanetle vs. ile suçlamaktadırlar. Kendi aralarında taktik ayrılık bile sayılmayacak ufak değerlendirme veya deyiş farklılıkları etrafında fırtına […]
“Öte yandan Sadun Aren ve Fatma Hikmet İşmen arkadaşlarımız gene son günlerde Zonguldak ve Karadeniz Ereğlisi’ne gitmiş oralarda partili arkadaşlar ve emekçilerle görüşmüşler, çeşitli sorulara cevap vermişler ve teşkilatın sorunları üzerine bilgi edinmişlerdir.” (Emek, 14 Temmuz 1969, Sayı 6) Oportünizm çeşitli kılıklara bürünerek sosyalist hareket içinde ortaya çıkar. Oportünizmin kılığını o ülkenin ekonomik ve sosyal […]
“Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları: Postmodernizm ve Sol”, bgst Yayınları‘nın 2007- 2008 yayın programında yer alan “Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları” dizisinin ilk kitabı. Dizi, önüm tartışmaları besleyen temel faktörlerden biri oldu. Batılı ülkelerin sömürgeci (onların deyimiyle “medenileştirici”) faaliyetlerini, ulaştıkları bilimsel gelişmişlik düzeyiyle meşrulaştırma çabası, haklı olarak bilimin tarafsızlık iddiasının tartışılmasına yol açtı. Batılı endüstrileşmiş ülkelerin Üçünçü […]
Son olaylar Türkiye’de siyasal mücadelenin sertleşmekte olduğunu ortaya koydu. 7 Ocak’ta İzmir’de Kemal Paşa’nın hedef olduğu suikastın yankıları sürüyor. Ancak resmi bir yalanlamanın gerektiğini de unutmayalım. Kemalizm karşıtı Babıâli gazetecilerinin Aralık ayında İstiklal Mahkemelerince ağır cezalara çarptırıldıkları bilinmektedir. Arkadaşımız G. Astakhov gelişen olaylar üzerine bizi aydınlatıyor. Redaksiyon Kurulu Cumhuriyet’in ilanından iki gün sonra, 1 Aralık’ta […]
1973 yılında Orta Asya kavimlerinin toplumsal gelişmeleri üzerinde çalışmamın birinci amacı, Türk toplumunun uygarlığa geçiş serüvenini açıklamaktı. Kimi tarihsel materyalistler bile, Selçuklu ve Osmanlı feodal toplumlarını, İran, Arap ve Bizans mirasına bağlıyorlardı. Osmanlı devletini Bizans’ın devamı olarak görenler, Avrupamerkezli görüşlere tutulmuşlardı ve Türklerin uygarlık birikimini gözardı ediyorladı. Elinizdeki çalışma, öncelikle destanlar, yazıtlar gibi ilk kaynaklara […]
Kapitalizm karşıtlığı siyasî ve ideolojik yelpazenin sağında, solunda, ortasında, kısaca herhangi bir yerinde yer alan herkesin paylaştığı bir tavırdır. Kapitalizmi dolu dizgin eleştirmek sıradan bir davranış hâline gelmiştir. Bu niye böyledir. Kapitalizmin insanlığa kazandırdığı iyi bir şey yok mudur? Kapitalizm karşıtı zihniyet sağlam bir temele oturmakta mıdır? Yoksa tamamen hissi midir? Kapitalizm insanların erdemlerini görmezden […]
Althusser’in Marksist teoriye en önemli katkılarından biri, hiç kuşkusuz, “Devletin İdeolojik Aygıtları” adlı teorik metnidir. Marksist filozof bu yazısında klasik felsefenin ezelî “ruh-madde” karşıtlığının dışına çıkıyor ve “ruh”u ya da “düşünce”yi, maddenin belirli ölçüde çarpıtılmış bir yansıması değil, toplumun somut pratikleri ve aygıtları içinde oluşan, maddî bir nesne olarak tanımlıyor. Bu tür bir ele alış, […]
AMERİKALILARIN çoğunun sosyalizm konusunda bildikleri tek şey, ondan hoşlanmadıklarıdır. Bunlar sosyalizmin, ya uygulanamaz olduğu için gülünç ya da şeytan işi olduğu için korkulacak bir şey olduğuna inandırılmışlardır. Bu durum, kaygı vericidir. Amerika Birleşik Devletleri’nde, şu günlerde, çok yaygın olan bu derece önemli bir konuyu, pek üstünkörü ve taraf tutucu görüşlere dayanarak, görmezlikten gelmek ya da […]
Şiddet; cinayet, işkence, darbe (vuruş) ve etkili eylem, savaş, baskı, suçluluk, terörizm vb. demektir. Birbirlerine uymayan tüm bu olgulardan, şiddetin yapısını açıklayan bir tanıma nasıl ulaşılacaktır? I. “Şiddet”in Anlamı ve Etimolojisi Konuya getirilebilecek güzel bir yaklaşım, günlük kullanım ve eLimoloji açısından araştırma yapmak olacaktır. i) Çağdaş Fransızca sözlükler (örneğin Robert, 1964), şiddeti; a) Bir kişiye, […]
Marksizm oldukça karmaşık bir konudur ve onun Marksist edebiyat eleştirisi olarak bilinen dalının da ondan aşağı kalır yanı yoktur. Öyleyse bu kısa çalışmada birkaç temel meseleye ve onlar etrafında yükselen bazı temel sorunlara değinmekten fazlasını yapmak imkânsızdır. (Bahsi açılmışken söyleyeyim: Kitap aslında kısa bir giriş çalışması serisi için tasarlandığından ötürü olabildiğince kısa tutuldu.) Bu türden […]
Bu kitap köklü değişimlerin yaşandığı bir dönemde yazıldı. Kitabın konusu, Marksizm ve edebiyat, bu değişimin bir parçasıdır. Yirmi yıl önce bile, özellikle de İngilizce konuşulan ülkelerde, Marksizm’in yerleşik bir öğreti ya da kuram olduğu düşünülebilir; edebiyat da, genel çizgi ve özellikleri belirli olan yapıtların oluşturduğu bir bütün olarak anlaşılabilirdi. Bu tür bir kitap o zamanlar […]