Şık denilince elinde gantı, cebinde kartı olan, fakat üstünde parası bulunmayan şımarık, hemen bastonuyle, kostümüyle, gözlüğüyle gözlerde canlanır. Herkesin karşısına bu biçimde çıkan bir genç, zamanımızda ahlâkı bozulmuş, hoppalığı pek artırmış olmakla suçlanarak çevresinde küçük görülür. Oysa bu suçlamalar bazen de haksız oluyor. Çünkü eline gant giyenlerin, cebinde kart taşıyanların hepsini de şıktır diye küçümsemeye […]

Bu zavallı eserimin istibdat devrine ait talihsiz bir küçük tarihi vardır. O devrin yağmacılarından biri, başkalarının kalem eserlerine fazladan sahip çıkmak gibi garip bir iddia ile ortaya atılmış, bütün Osmanlı yazarlarından kendisine haraç sağlamıştı. Zorbalığını her gün yeni bir kahramanlık masalıyla halka tanıtanlar, hele rütbeleri balâ (üstün) ve günde birkaç yere Yıldız bayırını tırmanmak için […]

MEVSİM şubat. Hava hafif lodos. Beşi çeyrek geçe postasını yapmaya hazırlanan (Ferah) vapuru Kadıköyü iskelesinden bağını çözmeye acele eder gibi hafif hafif sallanıyor. Vapurun bacasının tüttüğünü, hele düdüğü öttüğünü, sallandığını uzaktan işiten, gören yolcularda —ha gitti,, gidiyor— gibi bir telâş. Koşan koşana… Bilet kulübesinin önünde hanım, madam, kokona, poliçe… Bey, efendi, mösyö, esnaf, köylü gi-bi […]

— J’aime (seviyorum) Tu aimes (seviyorsun) II aime (seviyor) Et mon frere vous aime (biraderim de sizi seviyor). Talebesi Nezahet Hanımın tekil üçüncü şahsı, böyle ilâveli olarak hem bir de tümleç ile çekmesi Matmazel Anjel’e garip gelmekten çok kendisini sevindirdi. Bu sevinci talebesinin öyle basit bir çekimde zamir yerine bir isim kullanması ve buna bir […]

Korsenin arkadan bir bağını (Modist) diğerini Meryem dudu sıkı sıkıya çekince ömründe ilk defa bir moda cenderesine giren Saffet Hanımın etli vücüdündeki et fazlalığının bir kısmı göğsünden yukarı çenesine doğru ķrlar, diğer kısmı hemen birbirine girerek sıkışır, bîçârenin çehresi kıpkırmızı kesilir, gözleri büyür, o can acısile: — Aman (Madama) etim kemiğim birbirine geçti. Şimdi bayılacağım., […]

Bu roman kanunsuz olarak çok defalar basıldı. Bu memlekette öyle çağlar yaşadık ki dimağınızın bütün yeteneğiyle, çabasıyla candan çalışarak ortaya koyduğunuz eseri gözünüzün önünde basarlar, satarlardı. Bir şey yapamazdınız. Davaya kalksanız siz haksız çıkardınız. Çünkü kitap yazmak cinayetlerin en büyüğü idi. Yazar her yerde hor görülür ve ezilirdi. Yalnız onun aleyhine çıkan sözler dinlenirdi. İffet, […]

Birinci Cihan harbi yıllarında mehtaplı güzel bir sonbahar gecesi… Saat on bir… Dükkânları kapanmış Direkler arası caddesinde yalnız birkaç çayhanenin iktisaden kısılmış lâmbaları fersiz gözler gibi yorgun neş’esiz yanıyor. Gölge içine kümelenmiş beş on müşteri cigaralannı pırıldatarak kasvetli ve ağır konuşuyorlar… Ufak sarsıntılarla titreyerek sokaktan bir bisiklet geçiyor. Üzerindeki genç bütün kuvvetini pedallara vermiş son […]

YENGE, bu telaşın ne? Ne oluyorsun Allah aşkına? — Müslümanlıkta iki şeyde telaş lâzımdır: Kız evlendirmekte… Cenaze kaldırmakta… — Buna hiç diyecek yok… Güzel benzetme doğrusu!.. — Ben şunu bunu bilmem… Biraz kendini çek çevir. Bu ağlamayı, bu somurtkanlığı bırak. . . Giyin… Kuşan… A dostlar, nedir bu halin?.. Bu ağlamış yüzünü görenler kırk yıllık […]

Romanımızda doğalcılığın ve gerçekçiliğin en önemli kavşaklarından biri olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, sanat yaşamı boyunca hep aklın ve mantığın yanında olmuş; romanlarıyla, öyküleriyle, yazılarıyla toplumun çağdaşlaşması yolunda, yobazlığa, gericiliğe, bağnazlığa, sömürücülüğe karşı savaşmıştır. Onu böylesine verimli, çok okunan bir yazar yapan da bu özelliği olmuştur. Hüseyin Rahmi, Türk toplumunun büyük bir dönüşüm sürecine girdiği bir […]