Müessesenin tarihi gelişimi: Kadılık İslâm ortaçağında ortaya çıkan bir idari ve adli görevdir. Kadı’nın sosyal-idari fonksiyonları değerlendirilirken ondört asırlık İslâm tarihi içindeki evrimi gözönüne alınmadığından, bu kurumun İslâm öncesi imparatorluklardan neleri, ne ölçüde miras aldığı üzerinde de durulmamıştır. Kadılık İslâm hukuk tarihinin merkezinde yer alan bir memuriyettir. Osmanlı devletinde ise kadı, genişleyen görevleriyle son Osmanlı […]
Kategori: Genel
Ilber Ortayli – Osmanli Barisi
Osmanlı barışı (Pax Ottomana) tarihteki Roma barışının (Pax Romana) son modelini, Osmanlı tarihçilerinin hassaten Batılı meslektaşlarına Osmanlı düzenine tâbi milletlerin bu idare altındaki uyumunu izah etmek için kullandıkları bir deyimdir. Muhtelif milletler (dinî gruplar) arasındaki uyum için bir tek şart vardır: Hâkim grubun (yani Türk’ün) kendi etnik kimlik ve kültürünü fazla vurgulamadan kabul ettirmeye çalışması […]
Ilber Ortaylı – II. Abdulhamit Döneminde Alman Nüfuzu
Ondokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı imparatorluğu yavaş yavaş yeni bir bağlantıya girdi. Bu bağlantı Osmanlı denge siyasetinin herhangi bir büyük devlete karşı izlediği bir yakınlık değildi. Devlet orduda ve sivil yönetimde Alman nüfuzuna kapılarını açmıştı. Osmanlı Devletinin, ondokuzuncu yüzyıl sonlarında Avrupa güçler dengesini altüst ederek ortaya çıkan Almanya ile kurduğu ilişkiler; devletler ailesindeki herhangi iki […]
Ilber Ortayli – Gelenekten Gelecege
il Yayınevi benden kültür ve edebiyat konularındaki yazılarımı derleyip kendilerine vermemi isteyince biraz düşündüm. Bir kere kendi dalımın ayrıntılarıyla ilgili makalelerim vardı ama, kültür ve sanat konularında yazıp konuştuklarımın okuyucuyu ne hayrı dokunur ki diye düşündüm. Sonra işe giriştim. Basılan veya bir köşede kalan eski yazılarımı, bazı konferansıarın ve tartışmaların dosyadaki notlarını ele aldım, özellikle […]
Ilber Ortayli – Gazi Mustafa Kemal Ataturk
2018’de büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ü 80. ölüm yıldönümünde anacağız. Çağını etkileyen bir büyük filozof veya fizikçinin kurduğu düşünce sisteminin uzun zaman değişmeyen etkisinden bahsedilebilir. Ancak devlet adamları ve politikacılar için böyle bir ölümsüzlük hali ve özlem pek söz konusu değildir. Bir müzisyen veya bir ressamdan bahsedecek olursak o zaman Nietzsche’nin terimiyle Dionisyen sanatlar adına […]
Ilber Ortayli – Eski Dunya Seyahatnamesi
Ben bizim neslin içinde erken denebilecek bir yaşta yurtiçinde ve yurtdışmda gezmeye başlamış talihli insanlardanım. Bu talihimi büyük ölçüde kendi gayret ve inadıma’, ebeveynimin kıt kaynakla da olsa bahşettiği imkanlara borçluyum. Ama bazen onlarla bile seyahatseverliğim konusunda ihtilafa düşmüşümdür. Fizik olarak da dünyaya gözümü seyahatle açtım. Hiç alakası olmayan bir ülkede doğdum. Alakası olmayan yerlerden […]
İlber Ortaylı – Bir Ömür Nasıl Yaşanır
İnsanların bir kısmı maalesef doğuştan zayıf olur ve hastalıklarla boğuşur, bir kısmı ise sıhhatlidir fakat zekâsını çalıştırmak imkânı bulamamıştır. Böylelerin bir kısmı mutlu olur. Hayatı fazla kurcalamadan masallarda ve mesellerde Hans denen safdil mutluluğuyla geçinirler. Bir kısmı ise verilen terbiyeye göre fazla ilginç olmadan hayatlarına devanı ederler. Gençken güzel olanların yaşlılığa doğru fizikî değişimle ellerindeki […]
Ilany Kogan – Kendilikten Kaçış – Sınırları Yıkmak, Birliğe Duyulan Açlık
Psike İstanbul Psi�analiz Kitaplığı 201 . 0 yılında Tür�iye Psikanaliz Çalışma Grubu Psike Istanbul tarafından, lstanbul Bilgi üniversitesi Yayınları ile işbirliği içinde hayata geçirilen bir projedir. Amaç, Türkiye’ de psikanalizin tanıtılması ve yaygınlaştırılması yolunda ruh sağlığı mesleklerinden olan okurların yanı sıra alan dışından okurlara da ulaşabilmektir. Bir taraftan psikanalizin evrensel ilkelerinin tartışılmasına, diğer taraftan ülkemiz […]
İhsan Süreyya Sırma – Alaturka Demokrasi Alaturka Laiklik
Bilindiği gibi, Birinci Dünya Savaşı’mn ardından yapılan îstiklâl Savaşı sonrasında, Ankara’da yeni bir hükümet kurularak, saltanat kaldırıldı, ve yerine yeni bir rejim getirildi. Getirilen rejimin adı Cumhuriyetti… Yâni cumhur’a, yâni halk’a, ve halkın arzularına dayalı bir rejim… Kısaca getirilmiş olan bu rejimin teorideki tarifine göre, halk dilediği yönetimi seçecek, kendi bünyesine uygun idareyi bulacak ve […]
Ihsan Atasoy – Tahiri Mutlu
TAHİRİ MUTLU, celalle cemali, heybetle mehabeti, haşmetle ünsiyeti simasında birlikte barındıran bir Allah dostu idi. Gür kaşları altında kesin hatlarla çevrelenmiş yüz ifadesini ilk görenler, maveradan gelip kalbe akan tatlı sesini duyuncaya kadar, kanaatlerinde yanıldıklarını ve aslında bir melek sima ve ipeklerden yumuşak bir kalp sahibiyle karşı karşıya olduklarını anlamakta gecikmezlerdi. O, kulluğu içinde bir […]
Ihsan Atasoy – Resulullah’in Aile Hayati
Bir gece, bir televizyon kanalında, bir tartışma vardı. Tartışma, nikâhsız beraberlikler, kadın-erkek ilişkileri, çok evlilik ve zinanın suç olmaktan çıkarılması konuları üzerineydi. Tartışma dönüp dolaşıp, Peygamber Efendimizin (a.s.m.) evliliklerine gelmişti. Programı yöneten ve sunan kişi, ilâhiyatçı muhatabına bu konuyu sordu: “Neden Hz. Muhammed, başkalarını dört kadınla sınırladı da, kendisi 15 kadınla evlendi?” dedi. Cevap vermekte […]
Ihsan Atasoy – Mustafa Sungur
HAYATLARININ HER ANI iman, Kur’an ve Peygamber aşkıyla yoğrulmuş zatların hatıraları, canlı ibret dersleriyle doludur. Bu nurlu hatıralar, doğrudan yapılan nasihat ve irşatlardan çok daha kalıcı tesirlere sahiptir. Nitekim Üstad Said Nursî Hazretlerinin yakın talebelerinin biyoğrafileri hakkında aldığım memnuniyet verici tepkiler, bu gerçeği doğrulamakta ve bana her geçen gün büyük bir şevk ve şükür duygusu […]
Ihsan Atasoy – Molla Hamid Ekinci
BEDİÜZZAMAN SAİD NURSÎ’NİN Eski Said’den Yeni Said’e geçiş döneminde, Van ve Erek Dağı’nda geçirdiği iki yıl altı aylık (1923-1925) sürede en yakınında bulunan bahtiyarlardan biri Molla Hamid Ekinci’dir. Molla Hamid, adsız, şansız, iddiasız, ümmi, içi-dışı bir ve berrak, tipik bir Anadolu insanıdır. Üstad’ın “Kapıcım” dediği bu mübarek insanın, bahsi geçen döneme damga vuran hatıraları büyük […]
Ihsan Atasoy – Mehmet Feyzi Efendi
MEHMED FEYZİ EFENDİ, on yedi bin evliyayı ve Anadolu’nun dört maneviyat büyüğünden birini [1] sinesinde barındıran mübarek Kastamonu toprağında yetişen ve onları temsilen, Büyük Üstad’a gönül veren büyük bir veli ve âlim bir zattır. Denilebilir ki bütün Kastamonu evliyasının ve Şaban-ı Velî Hazretleri’nin bir varis-i mutlakı ve bir mümessil-i ekmeli ve o Büyük Müceddit’in “sır […]
Ihsan Atasoy – Mehmed Kayalar
İSLAMİYET ADINA HER ŞEYİN bittiğinin ve her geçen gün daha kötüye gidileceğinin sanıldığı karanlık günlerde, Üstad bu milletin, ecdadından aldığı irsiyetle, yeniden şanlı mazisindeki gibi dinine sahip çıkacağına inanır. O, “Müslüman neslinden gelen bir adamın akıl ve fikri ne kadar İslamiyet’ten tecerrüt etse bile, fıtratı ve vicdanı yine İslamiyet’le bağlıdır” gerçeğinden hareketle Anadolu’nun bağrında yatmış […]
Ihsan Atasoy – Kur’an-i Kerim Meali
Bu dünyaya gözünü açan her insanın, durup düşünmek fırsatını bulduğu an zihnine hücum eden bazı esaslı sorular vardır: Ben kimim? Bu dünyada ne arıyorum? Niçin buraya geldim? Bundan sonra nereye gideceğim? Benimle beraber bu dünyayı paylaşan bu kadar insanlar ve canlı cansız varlıklar nereden gelip nereye gidiyorlar? Neden gelen durmuyor, giden dönmüyor? Kâinatın neresine baksak, […]