Edip Cansever, Dönem dergisinin Şubat 1964 sayısında yayımladığı “Teksesli Şiirden Çoksesli Şiire” başlıklı yazısında şöyle diyor: “Dize işlevini yitirdi; şiiri şiir yapan bir birim olarak yürürlükten kalktı. Eski rahatlığını, o sessiz, kıpırtısız düzenindeki rahatlığını boşuna aranıyor şimdi.” Şöyle düşündüm ben de Edip Cansever’in yazısını okuyunca: Dizeci şair çok gelmiştir, ama mısra, sanırım, şiirde hiçbir zaman […]
Dergi çıkarmak bir tutkuydu Cemal Süreya için. “Edebiyatın nabzı dergilerde atar”dı çünkü. Dergilerde serpilirdi bir ülkenin edebiyatı. Bu yüzden hep dergilerde yaşadı Cemal. Ya bir dergi çıkararak ya da çıkaracağı bir dergiyi düşünerek. Oldukça geç katıldım ben Papirüs’e. Temmuz 1968’de. Sıradan bir kitap tanıtma yazısıydı ilk yazım. Şiirler, öyküler yayımlamıştım. Hatta bir-iki arkadaş, yıllar önce, […]
“Mademoiselle Albertine gitti!” Istırap insan psikolojisine psikoloji biliminden çok daha derinlemesine nüfuz eder. Daha bir dakika önce, hislerimi tahlil ederken, Albertine ’le son bir kez görüşmeden, bu şekilde ayrılmanın en çok istediğim şey olduğuna kanaat getirmiş, Albertine ’in bana verdiği hazların vasatlığıyla beni mahrum ettiği hazların bolluğunu karşılaştırıp kendimi çok zeki bulmuş, onu artık görmek […]
Elinizdeki kitabı basımından evvel birkaç defa okudum. Hem de içe içe, kana kana okudum. Her defasında bir evvelkinden daha fazla zevk aldım. Düşünceye daldım. Acaba “ATATÜRK OLMASAYDI?” Neler olurdu? Ünlü İngiliz Devlet Adamı VVinston Churchill’in dediği gibi; Avrupa’nın ortasında Viyana’dan, Ortaasya’ya, Hindistan’a kadar dünya siyasi coğrafyası değişirmiydi? Çarlık Rusya’sında kominist ihtilali başarıya ulaşır, Ramanof Hanedanı […]
Atatürk için çok şey yazıldı. İstatistikçiler işi sayılara döktüler. 3000 kitap, 10.000 lerce makale, bir o kadar da hâtırat yazıldı, dediler. İşin ilginç yönü, bu yapıtların 493 gibi gibi önemli bir bölümünün Almanya’da, 367’sinin Fransa’da, 141’inin İngiltere’de, 510′ unun da başka ülkelerde yayınlanmış olmasıdır. Bu sayılar, 25. ölüm yıldönümünden sonra yayınlanan kitapların dışındadır ve UNESCO’nun […]
Nur Dağının eteklerinden aşağı doğru kavisler çizerek süzülen dar ve taşlı bir yolda gıcırdayan tekerleklerine değen çamurlukların inatla çıkardığı sese aldırış bile etmeden ilerliyordu. Dağdan aşağı inen tek şeritli yolun bir tarafında kışın kavurucu soğuğundan kurtulmuş, yapraklarını tamamlamış portakal ağaçları ve baharın getirdiği güzellikler, diğer tarafta ise sararmış kuru otlar ve kurumaya yüz tutmuş Page […]
‘Geçmişi kontrol eden geleceği kontrol eder; bugünü kontrol eden geçmişi kontrol eder.’ (1984-George Orwell) Türkiye’nin tarihi, iktidarı ellerinde tutanların çıkarlarına uygun olarak yeniden yazılmıştır. Türkiye’de hemen her politik tartışmada bu resmi tarihe atıfta bulunulur. İlkokuldan üniversiteye kadar okutulan tarihin bu versiyonu, ordu ve hukuk tarafından korunup desteklenir. Bu nedenle, resmi tarihin sadece bazı yönlerini sorgulayanlar […]
Bir kalem, hangi nedenle sahip olduğu forma sahiptir? Ya da bir matara niçin içi boş bir kap şeklindedir de örneğin, içi dolu, ortası boş, üstü açık bir kap şeklinde değildir? Bir kalemin yazma işlevini yerine getirmesi için onun alabileceği en mantıklı form, sahip olduğu bu formdur. Bu form sayesinde yazma işlevini ve bunun doğal bir […]
Okuyucu çok da alışık olduğu türden bir önsözle karşılaşmayacağını bilerek okumalı bu yazıyı. Duygusal olacak yazdıklarım belki de. Ama sıradan bir önsöz olmayacak. Alışılmışın dışında olacak. Tıpkı Sadi gibi. “Güzellik ayrıntıdadır” derler ama yine de insanlar çoğu kez görünür olanı yeğler. Araştırmacı için görünür olan okuyucu için de görünürdür. Sadi film dilinin kimi kez kendini […]
Uzun zamandır okumanızı istediğim öykülerdi bunlar. Aklımdan satırlara dökülmesi için ekranın beşına her oturuşumda uğraşıp yazdıklarıma baktığımda biraz daha artardı isteğim, ama hepsini bir araya getirip kitaplaştırmak için bugünü beklemem gerekiyormuş. Yıllarca Laf Lafı Açıyor’da anlattığım öyküler hala birçok kişinin yastıkaltmda saklı… Bu hikayeleri başka bir yerde okumadınız, yakın arkadaşlarınızın malilinize atıp paylaştığı öykülerden de […]
Bana verilen konu, “Hukuk ve Yorum”. Gördüğünüz gibi, bu başlığın yarısı Osmanlıca, yarısı Türkçe. Hepsi Osmanlıca olsaydı, “Hukuk ve Tefsir” olurdu. Haydi gelin, biz de hepsini Türkçe yapalım ve “Tüze ve Yorum” diyelim. Bildiğiniz gibi, “hukuk”a karşılık olarak “tüze” sözcüğü, aşağı yukarı yetmiş yıl önce, Dil Devrimi çerçevesinde önerilmişti. Bence, çok uygun bir karşılık. “Tüze”, […]
Türkiye’de, laiklikle ilgili olarak bugüne dek yapılan tartışmalarda, benim görebildiğim kadarıyla, başlıca üç yaklaşım belirmiştir. Birinci yaklaşıma göre, konu, öncelikle, demokrasinin temel ilkeleri; özellikle de, düşünce özgürlüğü açısından ele alınmalıdır. İkinci yaklaşımda, laiklik, toplumsal çekişmeye araç olan düşüngülerden (ideolojilerden) biridir; öyleyse konu, öncelikle, sınıf savaşımı açısından incelenmelidir. Üçüncü yaklaşıma göre ise, laiklik, her şeyden önce, […]
Onulmaz bir sayrılığın (hastalığın) son demlerine gelmiş, acı içinde kıvranan bir kişinin hekim tarafından yaşamına son verilmesini istemeye hakkı var mıdır? Bu yoldaki bir isteğe olumlu yanıt verip sayrının (hastanın) yaşamına son veren hekim sorumlu mudur? Bu sorun Batı’da gitgide artan bir ilgiyle tartışılıyor, Hollanda bu alanda en ileri gitmiş ülke. İlk kez 1973 yılında, […]