Dilbilim, göstergebilim, budunbilim, halkbilgisi, insanbilim, anlatı çözümlemesi, vb. alanlarda çağımızın önde gelen bilim adamlarından biridir V. Propp. Temel yapıtı Masalın Biçimbilimi (Morfologiya Skazki, 1928; 1969) de söz konusu alanlardaki kaynakçalarda tartışmasız olarak yer alır. Bir benzetme yaparak belirtecek olursak, F.de Saussure nasıl çağdaş dilbilim alanında Genel Dilbilim Dersleri’yle (Cours de linguistique generale, 1916) bir devrim […]
Bu dünya nedir? Peki ya varoluşun amacı? Bu gibi sorular Milutin Tesla’nın kafasının içinde kedi yavrulan gibi oynaşırken, o son, korkunç soruda kalakaldı: “Ne” nedir? Tam da bu noktada rahibin düşünceleri sustu ve başı dönmeye başladı. İnsan beyni pragmatiktir; bir nevi makine esasında, diye karar kıldı Milutin. Yayı alıp enstrüman gibi çalabilirsin fakat aynı şeyi […]
Solgun Ateş, beş ayaklı beyitler halinde< *) dört kantodan oluşan, toplam dokuz yüz doksan dokuz dizelik bir şiir olup John Francis Shade (doğumu: 5 Temmuz 1898-Ölümü: 21 Temmuz 1959) tarafından, ABD’de yaşamının son yirmi gününü geçirdiği Appalachia bölgesinin New Wye kentinde yazılmıştır. Şairin, ilk yazdığı metinden temize çektiği, bizim de bu kitapta olduğu gibi yayımladığımız […]
İşte, istediğim kişi burada. Merhaba kişi! Beni işitmiyor. Belki, somut v_e bireysel bir biçimde, normal bir beynin sezebileceği bir şey olarak, gelecek var olsaydı, geçmiş böylesine akıl çelici olmazdı; geçmişin istekleri geleceğin istekleriyle dengelenirdi. O zaman kişiler, şu ya da bu nesneyi tartıp dökerlerken, tahterevallinin orta kısmında bacaklarını açıp dengede durabilirlerdi. Eğlenceli olabilirdi. Ama geleceğin […]
Acımasızca ilerleyen trenin kuzey vagon-penceresi başında, boş bir koltuğun bitişiğinde ve iki boş kolluğun ka rşısında oturan yaşl ıca yolcu, P ro resör Timofcy P nin’clen başkası değildi. ldeal ölçüdeki kelliği, güneş yanığı bedeni ve titiz tıraşıyla yaralllğı olumlu etki, geniş, kahverengi alnında ( kaşlarının çocuksu yokluğunu örten) bağa gözlükleri , maymunsu üst dudağı , […]
“Hayir, art1k dayanacak gücüm kalmadı. Tanrım, neler ya· pıyorlar bana! Katarndan aşağı soğuk sular döküyorlar! Beni dinlemiyor, neler çektiğimi görmüyorlar. Onlara ne yaptım ki? Niçin çektiriyorlar bana bütün bu ac1ları? Ben· cileyin bir garibandan ne istiyorlar? Ne verebilirim onlara? Neyim var ki, ne vereyim? Artık dayanacak gücüm kalma· d1, baş1m cay1r cayJr yan1yor, her şey […]
Romanın Rusça adı, Maria’dan türemiş bir isim olan Maşenka’dır. Maşenka, benim ilk romanımdı. Evlendikten hemen sonra, 1925 bahannda Berlin’de çalışmaya başladım bu roman üzerinde. 1926 yılının başlannda bitti ve göçmenlerin kurduğu bir yayınevi tarafından basıldı (Slovo; Berlin, 1926). Basıldıktan birkaç yıl sonra Almancaya çevrildi (Ullstein; Berlin. Bu basımı ben hiç okumadım). Bunun dışında 45 yıl […]
‘Lolita ya da Beyaz Irktan Dul Bir Erkeğin İtirafları’ ; işte, bu satırların yazarının eline geçen ve önsözünü yazmak durumunda olduğu benzeri görülmemiş sayfaların başlığı böyleydi. Sözkonusu sayfaların yazarı olan ‘Humbert Humbert’, 16 Kasım 1952’de henüz tutukluyken duruşmasının başlamasına bir iki gün kala damar tıkanıklığı sonucunda öldü. Avukatı ve Columbia Eyalet Bölge Barosu üyesi bulunan […]
“Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları: Postmodernizm ve Sol”, bgst Yayınları‘nın 2007- 2008 yayın programında yer alan “Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları” dizisinin ilk kitabı. Dizi, önüm tartışmaları besleyen temel faktörlerden biri oldu. Batılı ülkelerin sömürgeci (onların deyimiyle “medenileştirici”) faaliyetlerini, ulaştıkları bilimsel gelişmişlik düzeyiyle meşrulaştırma çabası, haklı olarak bilimin tarafsızlık iddiasının tartışılmasına yol açtı. Batılı endüstrileşmiş ülkelerin Üçünçü […]
Son olaylar Türkiye’de siyasal mücadelenin sertleşmekte olduğunu ortaya koydu. 7 Ocak’ta İzmir’de Kemal Paşa’nın hedef olduğu suikastın yankıları sürüyor. Ancak resmi bir yalanlamanın gerektiğini de unutmayalım. Kemalizm karşıtı Babıâli gazetecilerinin Aralık ayında İstiklal Mahkemelerince ağır cezalara çarptırıldıkları bilinmektedir. Arkadaşımız G. Astakhov gelişen olaylar üzerine bizi aydınlatıyor. Redaksiyon Kurulu Cumhuriyet’in ilanından iki gün sonra, 1 Aralık’ta […]
1973 yılında Orta Asya kavimlerinin toplumsal gelişmeleri üzerinde çalışmamın birinci amacı, Türk toplumunun uygarlığa geçiş serüvenini açıklamaktı. Kimi tarihsel materyalistler bile, Selçuklu ve Osmanlı feodal toplumlarını, İran, Arap ve Bizans mirasına bağlıyorlardı. Osmanlı devletini Bizans’ın devamı olarak görenler, Avrupamerkezli görüşlere tutulmuşlardı ve Türklerin uygarlık birikimini gözardı ediyorladı. Elinizdeki çalışma, öncelikle destanlar, yazıtlar gibi ilk kaynaklara […]
Aydın, üretim fazlasıyla birlikte doğmuştur. Üretim teknolojisini geliştirerek emeğin üretkenliğini artıran, örneğin demiri bularak sabana takan toplumlar, toprağı daha derinden sürdüler ve üretimde belli bir artış sağladılar. Eşitlikçi kabile toplumu, ürettiğinin hepsini tüketiyordu. Oysa bu kez tüketilmeyen bir fazla, bir değişim değeri yaratılmış oldu. Kabile aristokrasisi bu üretim fazlasına el koyarak hâkim sınıfa dönüştü. Veya […]
Coğrafya Açısından Avrasya Avrupa, coğrafya açısından Asya kıtasının bir yarımadasıdır. Asya, bu yarımadasıyla birlikte Avrasya diye anılıyor. Başka deyişle Avrasya, Asya ve Avrupa kıtasının bütünüdür. Ancak Avrasya kavramına, siyasette ve stratejide özel içerikler yüklenmektedir. Özellikle Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonraki saflaşma ve rekabette, bu anlamların öne çıktığını görüyoruz. Çünkü 1990’dan itibaren, o güne kadar Sovyetler Birliği’nin […]
Dündar Kılıç ile ilgili bir kitap yazma düşüncesi Reis kitabının1 çıktığı 1997’nin son aylarından beri aklımdaydı. O günlerden birinde, yıllar öncesinden ailece tanıştığımız Doktor Turhan Temuçin Ağabey’in evinde akşam yemeğine davetliydik. Yemek sırasında Turhan Ağabey bizim için balıkçılar çarşısından arayıp seçtiği, kendi elleriyle ayıklayıp pişirdiği balıkların hangi denizlerde yaşadığını, türünü, yakın akrabalarını, hangi çeşit oltayla […]
Modern çağlarda çoğu Ortadoğulu’nun bilinçlenmesinde hakim unsur Avrupa’nın -daha sonraları genelde Batı’nın- etkisi ve bunun getirdiği değişim -bazılarına göre köksüzleşme- olmuştur. Bölgenin modern tarihi hızlı ve metazori bir değişim, yabancı bir dünyanın tehdidi ve siyasi gelgitlerle doludur. Bu değişimin ekseninde dış faktörlerin yanı sıra bölge dinamiklerinden beslenen ve değişimi daha da ileri götürmek isteyen pek […]