“1914 Ağustos’unda sona eren çağ, der Keynes, insanın iktisadi ilerleyişinin olağanüstü bir öyküsü oldu; liberal ve kapitalist dünya doruğuna ulaştı onunla”. Büyük iktisatçı, söz konusu ilerlemelerin bilançosunu da şöyle çıkarır: Uluslar için gönenç, bireyler için zenginlik ve rahatlık, genel bir güvenlik duygusu; bütün dünya, Avrupa’ya, toprağının üretmediği yiyecek maddelerini sağlar, en nadir tropikal ürünler sofrasındadır; […]

1815-1914: Bu iki tarih arasındaki zaman parçasına XIX. yüzyıl diyoruz. Diyoruz ama, sonra Marc Bloch’un sözleri geliyor aklımıza: Büyük tarihçi, “zamana dayalı sınıflandırmalarımızın ortaya çıkardığı karışıklıklar”a bakıp, “sahte etiketler” diye adlandırıyordu onları. Ancak şu da var: Tarihçi Heredotos’un dediği gibi, tarihçi “olmuş olanı anlatmak”la yetinecekse, zorunlu olarak çıkış noktaları arayacak ve çerçeveler seçecek. Artık hanedanları, […]

XV. yüzyılın sonlarına doğru, Evrenin derinliklerindeki Sirius yıldızından biri, dünyamıza baksa, bakabilseydi, insan topluluklarının dağınıklığını ve kendi köşelerine çekilmişliğini görüp ne kadar da şaşırırdı kimbilir! Uygarlıklar, birbirinden tam anlamıyla habersizdir: Amerika’da yaşayanlar, Pasifik’teki insanların çoğu, Eski Dünyaca bilinmiyorlardı; Eski Dünya’da Avrupa, Asya ve Afrika’nın, birbirleri hakkında dağınık ve bulanık düşünceleri vardır ancak. Her biri bir […]

«Ortaçağ» terimi, XV. yüzyıldan kalmadır. İtalyan ede biyatçıları ve tarihçileri çevresinde ortaya çıktı bu terim. Bu aydınlar, kendi kültürlerinin, doğrudan doğruya İlkçağ kültüründen doğduğuna inanıyorlardı; bu İlkçağ kültürü, İtalya’da, yeniden ortaya çıkmıştı onlara göre ve İlkçağ’la Rönesans arasındaki döneme, derin bir kültürel çöküş, bir «Orta çağ» (medium aerum) olarak bakıyorlardı. İnsanlık tarihinin ana devirleri -malûm- […]

İnsanlığın tarihine, başlangıcından bugüne kuşbakışı bakmayı amaçlayan ve birkaç ciltte tamamlanacak olan bir çalışmanın ilk ürününü yayınlamanın mutluluğu içindeyim. Kitabımı, insanlığın ve Türkiye’nin çok çetin koşullar içinde bulunduğu bir dönemde çıkarıyorum: Emperyalizm, dünya barışının karşısında yeniden korkunç bir saldırıya geçmiştir; «insanlık, 2000 yılını görecek mi, görmeyecek mi?» tartışmasının yapıldığı bir dönemdir bu. Türkiye’nin durumunu ise […]