Tam tam sesleri duyuyoruz, tüsiad’dan geliyor, Ergun Özbudun yine hanende başıdır. Tüm plütokratlar oradaydı, boynu-eğri sekreter kız başındaydı, Füsun Erbulak’ın otobiyografik “Neden Geç Kaldım” romanının havasını çaldılar, kendilerince, “İslam Cumhuriyeti” kanun-i esasiyesini ilan ettiler. Türbanı kamu idaresi ve Meclis’e soktular, yalnız, herhalde bizi kendileri misli sayıyorlar, geri zekalılar familyasından gelmiyoruz. Türk ve bu arada Sabetayist […]
Tarihte hiç bir zaman bir Bizans Devleti olmadı. Okullarda, tarih dersleri.,e, hep Bizans Devleti ve tarihi okutuldu. Bimns Devleti’ni tarihçiler uydurdular; tarihçileri müthiş yaratıklar olarak görüyorum. Tarih, bütün bUimlerin anası sayılıyor; doğru buluyorum. Tarih, kütlelere akıtıldığı zaman fizik oluyor. Bir soran olursa, bütün öğrenciler aynı cevabı verirler; Osmanlı Tarihi’nin dönemlerini hep aynı anlatıyorlar. Kuruluş Dönemi,, […]
Bizim ilk gençlik yıllarımız bir milli kahramana hasretle geçti. Biz; -şimdi ellisine varanlar, elliden ötedekiler- gözlerimizi dünyaya bir bozgun havası içinde açtıktı. Babalarımız, analarımız, b ize Moskof seferlerinden, Rumeli kıyamlarından [ayaklanmalarından] , Arap isyanlarından ve b unları takip eden ecnebi müdahalelerinden tutuk bir di lle bahseder dururlardı. Kaybolmuş ü lkelere, gid ip de dönmeyenlere, gözleri […]
Yaban gerek Yakup Kadri’nin romanları içinde, gerekse Türk Edebiyatı tarihi açısından ayrı bir önem taşır. Yayımlandığı yıldan bu yana da en çok tartışılan, yazarını ölmezleştiren romanların başında gelir. Bu, hem Türkiye tarihinin belli bir dönemine tanıklık etmesinden, hem de bir tez romanı olmasındandır. Nitekim, ne zaman halk-aydın kopukluğundan söz edilse akla hemen Yaban gelecektir. 1932’de […]
Kiralık Konak, Yaban’ın popülerliği bir yana bırakılırsa gerek içeriği, gerek kişilerinin işlenişi, gerekse kurgusu bakımından Yakup Kadri’nin romanları arasında önemli bir yer tutar. Türk romanının köşe taşlarından oluşu, değerini günümüzde de koruması ise konu edindiği gerçekliğin, değişik boyutlarda da olsa sürmesinden gelir. Türk toplumunun tarihsel gelişim sürecinde ilk belirtileri onsekizinci yüzyılda görülen ve Tanzimat’la somutlaşan […]
Süryaniler tarihleri boyunca büyük göç dalgalarıyla karşılaştılar ama, toplumu en çok sarsanı belki de 1960’lı yıllarda başlayan ve sonu Avrupa ve ABD’de biteni oldu. Daha önceleri göçler “yerel” boyutta kalırken, son güç dalgası Süryaniler’i binlerce yıl yaşadıkları topraklardan kopardı. Son göç, onların “diaspora” kavramı ve psikolojisiyle tanışmalarına neden oldu. Süryaniler bu göçle birlikte yaşadıkları ülkelerdeki […]
Haziran 1931’de Zamya.tin Stalin’e yazıyor. Ülkeden ayrılma izni istiyor, çün�ü yazcirlıgını sür . dürebitmesi olanaksızdır. Önceki yılın 28 Mart’ında da Bulgakov Sovyetler Birligi Hükumeti’ne (ve özellikle Stalin’e) benzer sorunlarını iletmişti. İki adam (ki birkaç on yıl sonra her ikisinin de· – • 1 . büyük birer yazar oldukları görüşünde birleşilecek-. tir) son kertede {arklıdırlar. Bulgakov […]
Kalaylı dış yüzeyine On iki Imǚ am’ın isimleri fırdolayı özensizce kazınmış, aşırı kullanımdan ötürü içinin kızılı çıkmış Dağıstan malı küçük bakır sürahinin içindeki tuhaf lacivert cisim dikkatini çekti. Türk girişimciliğinin öncüuçbeylerinden, Uno-mastik Itǚ halat–Ihǚ racat’ın sahibi ve genel müdürü Argun Afaki, güneşten korunmaktan çok, olur olmaz yerde tanınmak kaygısıyla taktığı kara gözlüklerini alnına doğru iteleyerek […]
Türkiye’de bir eleştiri kültürü eksikliğinden çok ciddi olarak söz edebiliriz. Sinemada, edebiyatta, genelde sanatta, hatta Türkolojide durum biraz daha iyi görünüyor ama söz konusu olan tarih metinleri ise bu eksiklik iyice dikkat çekiyor. O kadar ki tarih eleştirileri niteliği taşıyan metinlerin, üstelik komşu ve tarihe yardımcı disiplinlerde olanlarını sayarak geniş tutsak bile epeycesini bir çırpıda […]
Tasviri Kubad Duvduvani Efendi’nin ancak zayıf bir rivayet halinde birkaç kitap düşkünü ve sahaf tarafından varlığı bilinen ama eseri hiç görmemiş binlerce insan tarafından bir amentü gibi inanılan ve asla şüphe edilmeyen kitabım ele geçirmek, hem de olmadık bir şekilde ele geçirmek, “müdekkikan ve müteverrihan-ı zaman”dan Ferid Bey’in kendisini de olmadık heyecanlara boğmuştu. Talimhane’nin arka […]
Birinci Pol döneminin sonlanna doğru, babasının bağışlanmasını istemek için Sibirya’dan kalkıp yaya olarak Sen Petersburg’a giden bir genç kızm gözüpekliği, o zamanlar ünlü bir yazara (*) bu yaman yolcuyu bir roman kahramanı yaptıracak denli kışkırtıcı bir gürültüye yol açmıştı. Ama, bir çocuğun babasına karşı duyabileceği en temiz sevgiden başka bir tutku tanımayan ve kimseden öğüt […]
Üzerinden dört hafta geçti ama Sandor Needleman’ın öldüğüne hâlâ inanamıyorum. Cenaze töreninde bulundum ve oğlunun isteği üzerine şekerlemeleri de ben getirdim, ama hemen herkes üzüntüden kendinden geçmişti. Needleman, cenaze törenini adeta takıntı haline getirmişti ve bir defasında bana, “Yakılmayı, toprağa gömülmeye bin kere, her ikisini de karımla bir hafta sonu geçirmeye sonsuz kere tercih ederim,” […]
Odamda oturmuş bir yandan otuz sekizliğimi temizliyor, bir yandan da gelecek işimin ne olacağını tahmin etmeye çalışıyordum. O anda odamın kapısı açıldı ve Heather Butkiss adındaki uzun ve sarı saçlı bir afet içeri girdi. Üzerine elbise diye giydiği kısa etek ve dapdar bluz, derin düşünme halindeki bir mandaya bile kalp krizi geçirebilirdi. “Senin için ne […]
Kuantum teorisinin bulgularının felsefi anlamlarının peşine düştü~ğümüz anda kendimizi zorlukların ve kafa karıştırıcı unsurların içinde buluruz. Bu yalnızca mikrokozmosun ince ve karmaşık yapısından kaynaklanmaz, asıl önceliğe ve öneme sahip, Rene Descartes’den bu yana düşünsel alanda hakim bir konuma sahip olan belli yanlış metafizik öncüIlere bağlanmaktan kaynaklanır. Bu öncüller nelerdır? tlkin, renk gibi “Đkincil” ya da […]
HİÇ BİR ŞEY BİZİM BİLİMSEL ‘FİZİKSEL EVREN’ bilgimizden daha kesin değil gibi görünür. Pekiyi ama, nedir öyleyse bu fiziksel evren? Onun uzay, zaman ve maddeden, ya da uzay-zaman ve enerjiden, veya belki de daha muğlak ve hatta daha da az hayal edilebilir başka bir şeyden oluştuğu söylenir bize; fakat her hâlukârda onun neleri içermediği sarih […]