G enellikle nesneler uç durumlarındayken normal durumları hakkında daha fazla şey öğreniriz: Buz ve buhar bize suyun doğası hakkında suyun kendi başına verebileceğinden daha fazla bilgi verir. Yapılmaya değer olan her film biricik olsa da film yapım şartları o kadar değişkendir ki “normal” hakkında konuşmak yanıltıcı olur. Kıyamet her açıdan -program, bütçe, sanatsal tutku, teknik […]
Joppy’nin barına beyaz bir adamın girdiğini görünce şaşırdım. Nedeni salt beyaz olması değildi; hafif grimsi, beyaz bir takım giysiyle aynı renk bir gömlek giymiş, hasırdan yapılma, Panama şapka takmıştı, ayağında parlak, bembeyaz, ipek çoraplar ve kemik rengi ayakkabılar vardı. Hafif çilli, düzgün teni soluktu. Çilek sarışını saçlarının bir tutamı şapkasının şeridinden kurtulmuştu. Geniş gövdesiyle kapladığı […]
Rhineland’ın yeniden işgali sırasında Hitler, davranışına yön veren etkiyi çarpıcı bir benzetme kullanarak şöyle açıklamıştı: “Ben, inandığım yolda, bir uyurgezerin hassasiyeti ve emniyetiyle yürürüm.” Uluslararası bir bunalım yaşamakta olan altmış yedi milyon nüfuslu bir halkın tartışmasız lideri, daha o zaman bile, ortaya koyduğu bu sıradışı söylemle dünyayı sarsmıştı. Hitler’in bunu yapmaktaki amacı, izlediği yolun akla […]
Bu Kitap Nasıl Yazıldı? 2004 yazının başında Steve Jobs beni aradı. Yıllardır uzaktan arkadaştık, arada sırada samimiyetimiz artıyordu, özellikle de o Time dergisinin kapağında veya CNN’de, çalıştığım yerlerde haber yapıldığını görmek istediği yeni bir ürünü piyasaya sürerken. Ama artık o iki yerde de çalışmadığımdan, ondan pek haber almıyordum. Geçenlerde katıldığım Aspen Enstitüsü’nden biraz bahsettik ve […]
F ranklin’in Philadelphia’ya ayak basışı, otobiyografik literatürün en bilinen sahnelerinden biridir: Mütevazı görünümüne karşın küstah tavırlı, pejmürde kılıklı, 17 yaşındaki kaçak tekneden iner ve Market Sokağı’nda amaçsızca dolaşırken üç kabarmış çörek alır. Ama bir dakika. Dahası var. Üstteki katmanı kaldırınca onu, bir İngiliz kır evinde oturmuş, bu sahneyi, bir kraliyet valisi olan aristokrasi özentili oğluna, […]
Gizemler sözcugu, gizliliğin büyüsünü, ürpertici ve heyecan verici açınlamaların vaadini taşır. Fazlaca tanışıklığı olmayanlarda bile gizemler sözcüğü, orgy kavramını çağrıştıracaktır. Ne var ki bu kitapta bu türden açınlamalar yer almıyor; aksine amaçlanan, uzun zaman önce sönmüş din biçimleriyle ilgili dağınık ve çoğu zaman hayal kırıcı nitelikteki kanıtların yöntemsel bir yorumunu yapmaktır. “İlkçağ sonlarının gizem dinleri” […]
Benjamin yazılarını iki savaş arasında yazdı. Tam iki savaş arasında: İlk önemli yazısı “Zwei Gedichte von Friedrich Hölderlin” (Friedrich Hölderlin’den İki Şiir)1 1914-15 kışında, I. Dünya Savaşı başladıktan hemen sonra; son yazısı “Über den Begriff der Geschichte” (Tarih Kavramı Üzerine)2 II. Dünya Savaşı sırasında yazılmıştı. İlki I. Dünya Savaşı başladıktan bir hafta sonra on dokuz […]
Walter Benjamin’in Pasajlar (Passagenwerk) adlı başyapıtı için kanımca en doğru nitelendirmelerden birini, Benjamin’in tüm eserlerini basıma hazırlayan Rolf Tiedemann, şu sözlerle yapmıştır: “Kimi kitaplar vardır, daha kitap niteliğiyle bir varlık kazanmazdan önce bir yazgıya sahip olurlar: Benjamin’in tamamlanamadan kalmış Pasajlar’ı için de durum böyledir…” Gerçek şu ki, Benjamin’in yaşamının önemli bir bölümü boyunca üzerinde çok […]
BENJAMINTN Moskova Günlüğünde, tam kaynaşmadan birbirine dolanan üç öykü çizgisi seçilir. Biri, Letonyalı Bolşevik tiyatrocu Asja Lacis’e aşkıyla ilgilidir. İkincisi, Benjamin’in kendi siyasal bağlanma serüveninin öyküsüdür. Üçüncüsündeyse devrim sonrası Moskova belirir. Benjamin, 1924’te, Alman yas oyununu konu alan tezini yazmak için gittiği Capri adasında tanışmıştır Asja Lacis’le. Birkaç ay sonra yazdığı bir mektupta da adını […]
Çağımızın önde gelen düşünürlerinden Walter Benjamin 1892 yılında Berlin’de doğmuştur. 26 Eylül 1940’da Fransa-İspanya sınırında, kırk sekiz yaşında intihar etmiştir. Hitler’in iktidara gelişinden önceki son on yıllık dönemde Almanya’da sanat ve edebiyat dergilerinde, gazetelerin sanat sayfalarında yazıları çıkan, bilinen, fakat fazla ünlü olmayan bir yazardı. Öldüğü günlerde Fransa düşmüş; İngiltere’ye Alman saldırısı başlamıştı. Hitler-Stalin paktı […]
Eski bir çocuk tekerlemesinde Muhme Rehlen adı geçer. “Muhme” bana hiçbir şey ifade etmediğinden,2 bu yaratık benim için, adı Mummerehlen olan bir hayalete dönüşmüştü. Bu yanlış anlama benim gözümde dünyanın görünümünü değiştirdi. Fakat iyi bir yolda değiştirdi; onun içerilerine doğru giden yolları gösterdi bana. Bu yanlış anlama için, kendisini destekleyen ne varsa doğruydu. Derken, tesadüf […]
ABLALARINA GÖRE, annem Wadad Makdisi Cortas, çocukken dine karşı güçlü bir eğilim gösteriyormuş. Sürekli dua eder, Kutsal Kitap’ı okurmuş. Bu durum babasını paniğe sevk etmiş; kızının misyoner olup çıkmasından korkarak, onu kız kardeşlerinin devam ettiği Evanjelik Amerikan okulu yerine laik bir devlet okuluna göndermeye karar vermiş. Kızını 1916’da Marie Kassab tarafından kurulmuş olan, Beyrut’taki Medresetül-benatü’l-ehliya’ya […]
Dante’nin aşağıdaki mısraları bu hikâyeye ilham kaynağı olmuştur: Deb, quando tu sarai tornato al mondo, E riposato della lunga via, Seguito il terzo spirito al secondo, Ricorditi di me, che son la Pia: Siena mi fè; disfecemi Maremma: Salsi colui, che, innanellata pria Disposando m’avea con la sua gemma. İkinci ruhtan sonra, üçüncü ruh dedi […]
Yüzyılları aşarak günümüze kadar ulaşan satranç oyunu, zekanın, stratejinin, sabrın ve centilmenliğin ön plana çıktığı bir akıl oyunudur. Aslında bir bakıma yaşam mücadelesinin tahtaya yansımasıdır. İleriyi görebilme, rakibin düşüncelerini ve hamlelerini sezebilme, zamana karşı yarışabilme gibi yetenekleri gerektiren ve pratik yaparak bu yeteneklerin gelişmesini sağlayan bir oyundur satranç. Kişinin içinde bulunabileceği psikolojik durumları şans olarak […]
1992 Ağustosu’nda eyyam-ı bahur 1 sıcakları sona ermek üzereyken, İngiltere’nin doğusundaki Suffolk Kontluğu’nu yürüyerek dolaşmak üzere yola çıktım. Uzun süren önemli bir çalışmanın bitmesinin ardından içimi kaplayan boşluk duygusundan bu yolculuk sayesinde kurtulmayı umuyordum. Kısmen kurtulabildiğimi de söyleyebilirim, çünkü deniz kıyısından içeriye doğru uzanan ve yalnızca tek tük evlerin olduğu bu küçük yerleşim bölgesinde saatler, […]
(Baba girer. Elinde bir keser vardır. Merdivenin basamaklarını rahatça çıkar, gözden kaybolduktan sonra) OGUL ANA OGUL ANA OGUL ANA OGUL ANA OGUL ANA OGUL ANA oGUL Her allahm günü yüreğim, yüreğim diye sızlanan adama bak. Ne diyordum ben? Bir şey değil bir gün düşüp bir yanını kıracak. Söktüreceğim şu merdiveni. . Aynaya baktın mı sen […]