Kuantum teorisinin bulgularının felsefi anlamlarının peşine düştü~ğümüz anda kendimizi zorlukların ve kafa karıştırıcı unsurların içinde buluruz. Bu yalnızca mikrokozmosun ince ve karmaşık yapısından kaynaklanmaz, asıl önceliğe ve öneme sahip, Rene Descartes’den bu yana düşünsel alanda hakim bir konuma sahip olan belli yanlış metafizik öncüIlere bağlanmaktan kaynaklanır. Bu öncüller nelerdır? tlkin, renk gibi “Đkincil” ya da […]
HİÇ BİR ŞEY BİZİM BİLİMSEL ‘FİZİKSEL EVREN’ bilgimizden daha kesin değil gibi görünür. Pekiyi ama, nedir öyleyse bu fiziksel evren? Onun uzay, zaman ve maddeden, ya da uzay-zaman ve enerjiden, veya belki de daha muğlak ve hatta daha da az hayal edilebilir başka bir şeyden oluştuğu söylenir bize; fakat her hâlukârda onun neleri içermediği sarih […]
Buna karşın, istasyondan çıktığımda atları göremedim. Araştırıp telgrafımın ulaştığını öğrendim: İlgili, bir gün önce kendi elleriyle aldı. Böylece ister istemez eski bir araba kiralayıp, bavulumu ve tuvalet çantamı (küçük bir şişe kolonya, bir şişe bitkisel yağ, badem kokulu sabun, makas ve tırnak törpüsü içeriyordu) yükleyip, gece basarken eriyen karların sessizliğinde dört saat boyunca tarlalar arasında […]
Polonyalı bir yazar, bana mektup yazarak Pornografi’nin felsefi anlamını sordu. Şöyle yanıtladım: “En basit biçimde açıklamaya çalışalım. İnsan, biliyorsunuz, mutlak olana, eksiksizliğe, gerçeğe, Tanrı’ya, tam bir olgunluğa yönelir. Her şeyi kavramak ve kendini bütünüyle gerçekleştirmek; t uyduğu ahlâk buyruğu budur. “Oysa Pornografi’det bana kalırsa insanın kuşkusuz çok daha gizli, hatta bir anlamda yasadışı bir başka […]
O salı sabahı, gecenin bitip de tanın henüz ağarmadığı tatsız tuzsuz zamanda uyandım. Sıçrayarak uyanmıştım; taksi ile gara gitmek istiyordum; yola çıkabileceğimi sanıyordum, ama garda bana uygun hiçbir trenin bulunmadığını, hiçbirinin kalkış vaktinin gelmediğini son dakikada üzülerek anladım. Alacakaranlıkta, yatağımdan çıkmadan, uzanmış durumda, öylece kaldım; bedenim dayanılmaz bir korku içindeydi, ruhum da bunalmıştı; hiçbir şey […]
Yüzyıllardan beri sürüp giden otoritesinin Büyük Kurul’a özgü otoriteyi bile geride bıraktığı, hatta ağırlığıyla onu ezip geçtiği Büyük Kurul, portreli salonun tarihî loş ortamında toplantı halindeydi, gizli bir toplantı yapıyordu. Alacakaranlıktaki dilsiz ve sağır portreler antik çerçeve başlıklarının tepesinden önemli kişilerin görkemli yüzlerini, onlar da Şansölye ve Devlet Bakanı* nin yıpranmış, kara kuru siluetini seyrediyorlardı. […]
Othello, ilk kez l Kasım 1604 gecesi sarayda oynanmıştır. [1] Aynı yıl içinde yazılmış olması büyük bir olasılıktır. Bu oyunun Telif Hakları Dairesi’ne kaydı 6 Ekim 1621 günü, bir yıl sonra bu oyunun ilk baskısını (l. Quarto) [2] gerçekleştiren Thomas Walkley tarafından yapılmıştır. Hem l. Quarto, hem de 1. Folio (1623) metnin anlaşılması için zorunlu […]
Shakespeare’in dilimize çevrilmesi gecikmiş oyunlarından biri de All’s Well That Ends Well adlı “sorun komedyası”dır. [1] Bunun bir nedeni, bazı araştırmacıların bu oyuna üvey evlat gibi davranmış olmalarıdır. Avrupa tiyatrolarının oyun dağarlarında sık sık yer alan bu oyun seyirciler tarafından beğenilmiştir. Ancak oyunun renkli kişisi Helena’yı seven, oyunu yer yer öven bu araştırmacılar, oyunun bütünü […]
Nedense ilk çevirisinden bu yana, Yanlışlıklar Komedyası başlığı bir kalıp durumuna gelmiş ve sonraki çevirilerinde de aynı başlık kullanılmıştır. Oysa Shakespeare’in oyunları yazdığı dönemde “error” yanlışlık anlamında değil, “yanılgı, aldanma” anlamında kullanılıyordu. [1] Zaten olay dizisinin tamamı yanılgılar ve aldanmalar üzerine kuruludur, oyunun da Yanılgılar Komedyası olarak adlandırılması gerekir. Ancak okuyucu ve tiyatro izleyicisinin zihninde […]
Müzik aşkı besliyorsa, çalın çalın. Gözü doysun, iştahtan kesilsin, şu aşk bitsin, tükensin. Yine şu ezgi, perde perde alçalan ezgi Son nefesini veriyor sanki. Öbek öbek menekşeleri soluyup, Tatlı kokularını çalan bir hoş seda gibi, Kulağımı okşadı. Kesin artık yetti. Aniden tadı kaçıverdi. Sen aşk, ne zapturapta gelmez, Ne delişmen şeysin sen. Bağrın açık enginler […]
23 Nisan 1564’te Stratford-Upon-Avon’da doğan Shakes-peare’in yaşamı hakkında bildiklerimiz kilise, mahkeme ve tapu kayıtları gibi resmi belgelerle çağdaşlarının onun kişiliği ve eserleri hakkında yazdıklarına dayanır. Hali vakti yerinde bir esnaf olan, aynı zamanda yerel yönetimde sulh hakimliği ve belediye başkanlığı gibi önemli görevler üstlenen John Shakespeare’in üçüncü çocuğu ve en büyük oğludur. Babasının maddi durumu […]
Kuru Gürültü, Shakespeare’in olgunluk döneminde yazdığı en başarılı üç komedyasından biri sayılır ve On İkinci Gece ve Beğendiğiniz Gibi adlı oyunlarıyla birlikte romantik komedya türündeki zaferi olarak değerlendirilir. Oyun, düşsel atmosferi, yanlış anlama üzerine kurulu öyküsü, olayların aşkın zaferi ile ve çifte düğünle noktalanması açılarından romantik komedyanın belli başlı özelliklerini taşımaktadır. Öte yandan Kuru Gürültü’nün, […]
Buraya sizleri güldürmeye gelmedim, Bugün göstereceklerim önemli, ciddi, hazin, yüce, Etkileyici, vakur ve acıklı şeyler, Gözlerinizi yaşartacak muhteşem sahneler. Yumuşak kalpliler beğenirlerse eğer Birkaç damla gözyaşı dökebilirler; Konumuz bunu fazlasıyla hak eder. Gerçeği izleyecekleri umuduyla para verenler Bu oyunda onu da bulabilirler; Birkaç gösterişli sahne görmek için gelen Ve ancak öyleyse oyuna geçer not veren, […]
Kral Lear, 1607 yılının 26 Aralık gecesi, sarayın “Whitehall” denilen salonunda oynanmıştır. Böylece, Telif Hakları Dairesi kaydına da bu tarihte geçmiştir. [1] Birinci Quarto 1608’de yayımlanmıştır. [2] İkinci Quarto aynı metinle 1619’da [3] , Üçüncü bir Quarto da 1655 yılında basılmıştır. 1623’te yayımlanan Birinci Folio’da, Quarto’da olmayan, Shakespeare’e ait yüz yeni dize izlenir. [4] Buna […]
(Kral ]ohn, Kraliçe Elinor, Pembroke, Essex, Salisbury, refakatçiler ve onlarla birlikte Fransız elçisi Chatillon girer.) KRAL JOHN Pekala, söyle Chatillon, Fransa bizden ne istiyor? CHATILLON Fransa kralı selamlarını yolluyor Ve majesteliği çalan siz majestelerine Benim şahsımda şunları söylüyor. ELINOR “Majesteliği çalan”! Tuhaf bir girizgah. KRAL JOHN Susun sevgili anneciğim, elçiyi dinleyin. CHATILLON Fransa kralı Philip, […]
Kısasa Kısas (Measure for Measure) son yıllarda Shake-speare’in sıkça oynanan oyunlarından biridir. Yazılmasından çok sonra –Shakespeare’in ölümünden sekiz yıl sonra– 8 Kasım 1623 tarihinde kayıt altına alınan ve Birinci Folio’da basılan bu oyunun sarayda, Whitehall Palace’de, Kral James huzurunda ilk oynanışı 26 Aralık 1604’tür. [1] Bu oyunun daha önce saray dışında oynanıp oynanmadığı hakkında bir […]